Σε όλες τις δημηγορίες του Θουκυδίδη, αυτοτελείς και αντιθετικές, μπορεί ο μελετητής να εντοπίσει κυρίαρχα θέματα που είναι κοινά στο λόγο των περισσότερων σχεδόν αγορητών.
Τα θέματα αυτά, αποκαλύπτουν τους αρμούς στην πολιτική φιλοσοφία του Θουκυδίδη.
Πρόκειται για μια προσπάθεια ερμηνείας των αιτιών του μεγάλου πελοποννησιακού πολέμου μέσα από την ανάλυση των Δημηγοριών.
Έτσι διαφαίνονται οι πολιτικοί στόχοι των ηγεμονικών πόλεων, Αθήνας και Σπάρτης, οι στρατηγικές και οι τακτικές που επέλεξαν και εφήρμοσαν, τα κίνητρα, ανώτερα και ταπεινά, τα διαθέσιμα μέσα, τα πολιτικά λάθη που διέπραξαν.
Σκιαγραφούνται επίσης οι χαρακτήρες των πολιτικών οι παράγοντες που επέδρασαν στις επιλογές τους, τόσο εξωτερικά όπως το λατρευτικό περιβάλλον της πόλης, όσο και δυνάμεις εσωτερικές, όπως παρορμήσεις, πάθη που ποδηγετούν την ανθρώπινη φύση και στο πρόσωπο των ηγετών προκαλούν ολέθριες επιπτώσεις για την πόλη.
Πάνω από όλα όμως από τις επιλογές των ηγετών διαφωτίζεται το περιεχόμενο, το πνεύμα και το ήθος της Δημοκρατίας.