Η έκδοση του πονήματος με τίτλο «Προσεγγίσεις στη Διδακτική της Τουρκικής & ΤΠΕ» συμπίπτει με τη συμπλήρωση δεκαέξι ετών λειτουργίας του Τμήματος Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, και αποτελεί το επιστέγασμα ερευνητικών μελετών εξειδικευμένων επιστημόνων, καθώς και διδασκόντων και φοιτητών του Τμήματος, με κύρια αναφορά στην Παιδαγωγική επιστήμη και τη Διδακτική των γλωσσών, και εφαρμογή στη διδασκαλία της Τουρκικής. Πρόκειται για συλλογικό έργο προς τιμήν της Επίκουρης Καθηγήτριας κυρίας Μάρως Μαυροπούλου, το οποίο εκδίδεται με επιστημονική επιμέλεια του Δρος Γεωργίου Α. Κουγιουμτζή, ο οποίος με περισσό ενδιαφέρον και αφοσίωση ανέπτυξε στο Τμήμα το επιστημονικό πεδίο «Διδακτική και Επιστήμες Αγωγής», με έμφαση στην Παιδαγωγική Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ), και ενθάρρυνε τους φοιτητές στην έμπρακτη γνώση των σύγχρονων θεωριών μάθησης και διδασκαλίας των γλωσσών, μυώντας τους στην αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία της Τουρκικής και εμπνέοντάς τους στη σχεδίαση διδακτικών σεναρίων, με εστίαση ιδιαιτέρως στα πολιτισμικά στοιχεία της τουρκόφωνης γλωσσικής κοινότητας, πεδίο το οποίο με τη χρήση των ΤΠΕ καθίσταται εξαιρετικά προσιτό, εύληπτο και αποδοτικό.
Ο παρών τόμος περιλαμβάνει ένα πρώτο θεωρητικό μέρος στο οποίο εξετάζονται οι αλλαγές που επέφεραν στη σύγχρονη Παιδαγωγική επιστήμη τα ιδεολογικά ρεύματα του Υπαρξισμού, του Πραγματισμού και της Μετανεωτερικότητας, ενώ παράλληλα αναλύεται η εκτεταμένη επίδραση που άσκησαν αυτά στην αναμόρφωση του πεδίου της Διδακτικής Μεθοδολογίας.
Συνακόλουθα, επιχειρείται επαρκής πραγμάτευση των παραμέτρων που συνθέτουν το πεδίο της Ταξινομίας Διδακτικών Στόχων, τόσο γενικότερα όσο και περισσότερο εστιασμένα στη Διδακτική Μεθοδολογία και την Παιδαγωγική Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών. Επιπροσθέτως, γίνεται αναφορά σε διδακτικές εκφάνσεις παιγνιώδους βιωματικής μάθησης και αξιοποίησης των ΤΠΕ, ενώ πολύ σημαντική είναι η εκτενής πραγμάτευση του θέματος της διγλωσσίας και των δίγλωσσων εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Συγκεκριμένα, ο Γ. Α. Κουγιουμτζής στο άρθρο «Καταβολές και εκφάνσεις της Σύγχρονης Διδακτικής» αναδεικνύει την ανάγκη αναμόρφωσης της διδακτικής προσέγγισης και στοχοθεσίας και, στο πλαίσιο της σύγχρονης θεώρησης της εκπαίδευσης,την πρωτεύουσα σημασία που έχει η λογική των πολυγραμματισμών και της πολυτροπικότητας, με την παράλληλη αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία των γλωσσικών μαθημάτων. Η γνώση και ο συνδυασμός των σύγχρονων θεωριών της Διδακτικής θα βοηθήσει τον διδάσκοντα στην κατανόηση των διαφορετικών γλωσσικών, αισθητικών, ερμηνευτικών και ιδεολογικών προϋποθέσεων και προτεραιοτήτων, με ζητούμενο την ανάπτυξη της διαλογικής επικοινωνίας, την ομαδική και συνεργατική διερεύνηση και τη συζήτηση, με στόχο την αναζήτηση λύσεων, την αξιοποίηση προϋπαρχουσών γνώσεων (Εποικοδομισμός) και την επαύξησή τους μέσω στρατηγικών που θα συν-αποφασιστούν εντός της ομάδας (Κοινωνικός Εποικοδομισμός). Στο δεύτερο άρθρο του «Σχέσεις ταξινομίας διδακτικών στόχων και γλωσσικής διδασκαλίας: Από την ταξινομία του Bloom στο μοντέλο του Ρόμβου», ο Γ. Α. Κουγιουμτζής, στο πλαίσιο της νέας διαμορφούμενης εκπαιδευτικής πραγματικότητας, αναπτύσσει τα σύγχρονα μοντέλα ταξινομίας των διδακτικών στόχων, με απώτερο στόχο τη λειτουργική αξιοποίηση των νέων ψηφιακών μέσων, ώστε ο μεν διδάσκων να εφαρμόζει πρακτικές ψηφιακού γραμματισμού (digital literacy), ο δε διδασκόμενος να κατακτά, με τον τρόπο αυτόν, μια νέα μορφή γραμματισμού, τον ψηφιακό ή νέο γραμματισμό.
Η Δρ. Ε. Λεζέ στο άρθρο της αναπτύσσει το θέμα «Διγλωσσία και δίγλωσσα εκπαιδευτικά προγράμματα», σημαντικό γνωστικό πεδίο για ένα πανεπιστημιακό τμήμα Τουρκικών Σπουδών, δεδομένης της ύπαρξης δίγλωσσων τουρκόφωνων στην Ελλάδα και δίγλωσσων ελληνόφωνων στην Τουρκία (μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης και ελληνορθόδοξη μειονότητα της Κωνσταντινούπολης, Ίμβρου και Τενέδου). Στο παρόν άρθρο η διγλωσσία εξετάζεται ως δυναμικό, διαχρονικό και συγχρονικό πολυδιάστατο φαινόμενο, περιγράφεται η «διαγλωσσικότητα» ως ενεργητική εκπαιδευτική διαδικασία, εξετάζονται οι επιμέρους μορφές της διγλωσσίας και καταγράφεται η τυπολογία των κυριότερων δίγλωσσων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, με απώτερο στόχο την εκ του σύνεγγυς γνωριμία με τη διγλωσσία, ως ατομικό και συλλογικό φαινόμενο, ώστε ο μελλοντικός εκπαιδευτικός να είναι ενήμερος των πολλαπλών διατάσεων της διγλωσσίας όσο και των σχετικών εκπαιδευτικών συστημάτων.
Οι δε Α. Ναζαριάν, Γ. Α. Κουγιουμτζής και Ε. Σελλά, στο πλαίσιο των κοινωνικοπολιτισμικών και τεχνολογικών αλλαγών στη σύγχρονη κοινωνία, αναπτύσσουν το θέμα «Σύγχρονες προσεγγίσεις στη Διδακτική της Τουρκικής ως ξένης γλώσσας: εστίαση στην παιγνιώδη βιωματική μάθηση και στις ΤΠΕ», κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στις στρατηγικές μάθησης, στο παιχνίδι ως εργαλείο της βιωματικής μάθησης και, τέλος, στην αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών στη διδακτική της Τουρκικής ως ξένης γλώσσας, με απώτερο στόχο την εξοικείωση του διδάσκοντος με σύγχρονες μορφές διδασκαλίας και την επαύξηση της μαθησιακής ικανότητας των εκπαιδευομένων, μέσω της συγκεκριμένης βιωματικής μάθησης.
Το δεύτερο μέρος του έργου αποτελεί εφαρμογή της ως άνω θεωρίας και περιλαμβάνει Σενάρια Διδασκαλίας της Τουρκικής ως ξένης ή δεύτερης γλώσσας, σενάρια τα οποία σχεδιάστηκαν συνεργατικά, συνδυάζουν ζητήματα γλώσσας και πολιτισμού, και εγγράφονται στο πλαίσιο της διδασκαλίας αντίστοιχων γνωστικών αντικειμένων του Τμήματος Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Συγκεκριμένα, οι Ε. Σελλά, Γ. Α. Κουγιουμτζής, Α. Ναζαριάν, Φ. Κουρκουτσάκη και Σ. Καλαϊτζής στο άρθρο τους «Σχεδιασμός διδακτικού σεναρίου με εστίαση στον πολιτισμό και παιδαγωγική αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών - ΤΠΕ: η διδασκαλία της Τουρκικής ως ξένης γλώσσας» εξετάζουν τη διδακτική προσέγγιση της Τουρκικής ως ξένης γλώσσας με εστίαση στο πεδίο του πολιτισμού και τη βοήθεια της χρήσης των Τεχνολογιών της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών, με απώτερο στόχο να καταστεί η διδασκαλία της Τουρκικής ελκυστικότερη και να εξοικειωθούν οι εκπαιδευόμενοι με τον τουρκικό πολιτισμό και την τουρκική κουλτούρα, έτσι «ώστε να καταστεί ικανός ο εκπαιδευόμενος από το “savoir” να φθάσει στο “savoir faire”, δηλαδή να μπορέσει να ενταχθεί στην τουρκόφωνη κοινωνία ως “ανεξάρτητος χρήστης”», όχι μόνον της τουρκικής γλώσσας αλλά και του αντίστοιχου πολιτισμού. Στο συγκεκριμένο άρθρο περιλαμβάνεται ένα εξαιρετικά χρήσιμο Παράρτημα όπου καταγράφονται, ταξινομημένες ανά πραγματολογικό τομέα, οι εκφάνσεις του τουρκικού πολιτισμού έτσι όπως διδάσκονται στα εγχειρίδια της μεθόδου διδασκαλίας της Τουρκικής ως ξένης İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Α1 / Α2, Β1 / Β2, C1 / C1+.
Οι υπόλοιπες μελέτες αφορούν τον σχεδιασμό διδακτικών σεναρίων με αξιοποίηση των ΤΠΕ βασικών γραμματικών δομών της Τουρκικής (ρηματικών και ονοματικών συνταγμάτων), μέσω της αξιοποίησης πολλαπλών ψηφιακών πόρων, φροντίζοντας πάντα να συνδυάζουν γλωσσικά με πολιτιστικά στοιχεία:
Ε.-Α. Ντίκεν και Γ. Α. Κουγιουμτζής «Σχεδιασμός διδακτικού σεναρίου με αξιοποίηση των ΤΠΕ: η διδασκαλία του ρηματικού συντάγματος του παρελθόντος Belirsiz Geçmiş Zaman», Ο. Ντεβρής και Γ. Α. Κουγιουμτζής «Σχεδιασμός διδακτικού σεναρίου με αξιοποίηση των ΤΠΕ: η διδασκαλία του ρηματικού συντάγματος του παρόντος Şimdiki Ζaman», Β. Σπανορρήγα και Γ. Α. Κουγιουμτζής «Σχεδιασμός διδακτικού σεναρίου με αξιοποίηση των ΤΠΕ: η διδασκαλία του ρηματικού συντάγματος του μέλλοντος Gelecek Zaman», Γ. Α. Κουγιουμτζής, A. Δερέκα, Ν.-Ε. Ρούσσου και Α. Χουλάκη «Διδακτική της Τουρκικής ως ξένης / δεύτερης γλώσσας και αξιοποίηση των ΤΠΕ: Διδακτικό σενάριο με εστίαση στη διδασκαλία του ρηματικού συντάγματος της ικανότητας / δυνατότητας και της πιθανότητας Yeterlilik Kipi (-y-Abil) και Σ. Καραλή, Ε. Τζίτζη και Γ. Α. Κουγιουμτζής «Τα πτωτικά λειτουργικά μονήματα της “αφαιρετικής” και της “δοτικής” στην Τουρκική».
Πρόκειται, στο σύνολό τους, για πρωτότυπα διδακτικά σενάρια στα οποία η αξιοποίηση των ΤΠΕ και των πολυτροπικών κειμένων διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο, με απώτερο στόχο το μάθημα να καθίσταται «μαθητοκεντρικό» και, ως εκ τούτου, ελκυστικό, διατηρώντας αμείωτο το ενδιαφέρον των διδασκομένων, οι οποίοι, με τον τρόπο αυτόν, αλληλεπιδρούν τόσο μεταξύ τους όσο και με τον διδάσκοντα την Τουρκική.
Το ανά χείρας πόνημα αφιερώνεται στην αφυπηρετήσασα Επίκουρο Καθηγήτρια του Τμήματος Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών Μάρω Μαυροπούλου, την αγαπητότατη από όλα τα μέλη του Τμήματος συνάδελφο, η οποία έδωσε τα φώτα της και ενέπνευσε συναδέλφους και φοιτητές στα επιστημονικά πεδία της διδασκαλίας και αξιολόγησης της Τουρκικής ως ξένης γλώσσας, της Μετάφρασης από την Τουρκική προς την Ελληνική και της Σύγχρονης Τουρκικής Λογοτεχνίας. Είθε η άρτια επιστημονική της κατάρτιση, η αφοσίωση και η αυταπάρνηση με την οποία υπηρέτησε το Τμήμα μας να λειτουργούν διαχρονικά ως φωτεινό παράδειγμα για όλο το διδακτικό και εκπαιδευτικό προσωπικό του Τμήματός μας και της ευρύτερης ακαδημαϊκής κοινότητας.
Για τα περιεχόμενα του βιβλίου, πατήστε εδώ
Για ενδεικτικό κεφάλαιο, πατήστε εδώ