Η λογοτεχνική και ειδικότερα η ποιητική παραγωγή των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης και της Μικράς Ασίας εκκινεί περί τα μέσα του 19ου αιώνα με ανάλαφρες ποιητικές συνθέσεις, την περίοδο των πολιτειακών μεταρρυθμίσεων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία (Τανζιμάτ 1939 και 1956) και εξελίσσεται σταδιακά έως και τις πρώτες δεκαετίες του 20ού. Καταλυτικό παράγοντα στην εξέλιξή της διαδραμάτισαν το γλωσσικό ζήτημα στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, η πρόσληψη των ευρωπαϊκών λογοτεχνικών ρευμάτων και οι ιστορικές συγκυρίες με ορόσημο τη Μικρασιατική Καταστροφή. Οι παραπάνω παράγοντες διαμόρφωσαν ένα πνευματικό πλαίσιο, που χαρακτηριζόταν από τη διαρκή και
αυξανόμενη επιρροή των λογίων/λογοτεχνών του Ελληνικού Βασιλείου στον αλύτρωτο Ελληνισμό της Αυτοκρατορίας. Αυτή η επιρροή συνδεόταν με την εδραίωση του οραματισμού της Μεγάλης Ιδέας, έτσι όπως εκφράστηκε τη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα από τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Η κυριαρχία του Ρομαντισμού στη λογοτεχνική κίνηση συμπορευόταν με την απόλυτη επιβολή στην ελληνική οθωμανική κοινωνία αυτού του ιδεολογήματος, που διαψεύστηκε τραγικά το 1922.
Το «τραύμα» που προκλήθηκε από τη Μικρασιατική Καταστροφή, οδήγησε τους Ρωμιούς λογοτέχνες σε ιδεολογική και αισθητική αναθεώρηση, η οποία εκφράστηκε ριζοσπαστικά μέσω ενός δυναμικού αντιβενιζελικού ρομαντισμού ως επιλογή μιας αυτοκριτικής ρήξης με το παρελθόν αλλά και ως απαρχή πνευματικής αναγέννησης στη νέα πατρίδα, τη μητροπολιτική Ελλάδα, όπου οι περισσότεροι είχαν καταφύγει ως πρόσφυγες. Η ορθολογιστική αυτή αντιμετώπιση της ιστορικής πραγματικότητας αναδεικνύει ένα επιπλέον χαρακτηριστικό των καταβολών των λογοτεχνών αυτών. Πρόκειται για την κληρονομιά του Διαφωτισμού, ο οποίος, παρά τη ρομαντική ουτοπία του μεγαλοϊδεατισμού, υπήρξε ένα αδιαμφισβήτητου κύρους αξιακό σύστημα για τον οθωμανικό Ελληνισμό, με αποτέλεσμα τον σταθερό προσανατολισμό του στην ευρωπαϊκή κουλτούρα.
Για τα περιεχόμενα του βιβλιου πατήστε
εδώ
Η Βούλα (Παρασκευή) Ποσάντζη γεννήθηκε στην Αθήνα και είναι αριστούχος πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών και αριστούχος διδάκτωρ της ίδιας Σχολής. Υπηρετεί ως αναπληρώτρια καθηγήτρια στον Τομέα Νεοελληνικής Φιλολογίας του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντά της εστιάζονται κυρίως στη «Λογοτεχνία του Έξω Ελληνισμού τον 19ο και 20ό αιώνα». Έχει διδάξει σε διάφορα εξάμηνα και τμήματα της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών, Εισαγωγή στην Επιστήμη της Νεοελληνικής Φιλολογίας, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Αντιπροσωπευτικά κείμενα του 19ου και 20ού αιώνα, Κείμενα της γενιάς του ’80, Ποίηση του Μεσοπολέμου, Ποίηση της γενιάς του ’30 κ.ά. Έχει αξιοποιήσει τρία ερευνητικά προγράμματα «Καποδίστριας» από τον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) του Πανεπιστημίου Αθηνών και έχει εργαστεί στη Βιβλιοθήκη του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης καθώς και σε βιβλιοθήκες της Ελλάδας και του εξωτερικού (Ευρώπη, ΗΠΑ, Αυστραλία). Έχει συμμετάσχει με ανακοινώσεις της σε διεθνή συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχει επίσης διδάξει την ελληνική ως ξένη γλώσσα στο Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Holy Cross, Hellenic College, στη Βοστόνη των ΗΠΑ (Summer School, 1999). Έχει δώσει διαλέξεις στους μεταπτυχιακούς φοιτητές του Τμήματος Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Sydney και στο Κολλέγιο του Αγίου Γεωργίου στην Αδελαΐδα. Έχει εκδώσει βιβλίο με τίτλο «Ο ποιητής της Πόλης» Όμηρος Μπεκές (1886-1971). Τόμος Α’. Κωνσταντινούπολη 1886-1922. Αθήνα, Έκδοση Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). [=ΠΑΡΟΥΣΙΑ. ΣΕΙΡΑ ΑΥΤΟΤΕΛΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ], 2006 (σελ. 366) και έχει δημοσιεύσει μελέτες και άρθρα σε περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων και συλλογικούς τόμους στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στο εξωτερικό.